Het is een veelgehoorde uitdrukking: tegenpolen trekken elkaar aan. Deze ‘aantrekkingskracht’ is volgens wetenschappers deels te verklaren door zo veel mogelijk genetische verschillen tussen het koppel. Immers; hoe meer twee geliefden van elkaar verschillen, hoe beter dit zou zijn voor het nageslacht. Kan een DNA-test dan uitwijzen in hoeverre jouw partner daadwerkelijk ‘de ware’ voor jou is, zoals de Netflix serie ‘The One’ suggereert?
In de jaren ‘70 ontdekten wetenschappers dat variaties in de zogenoemde major histocompatibility complex (MHC) genen een belangrijke rol spelen bij de partnerkeuze van muizen, een patroon dat later ook bij vissen, fazanten en vleermuizen is vastgesteld. MHC (bij mensen ook wel HLA genoemd) zijn eiwitten die op bijna alle lichaamscellen zitten. Deze eiwitten spelen een cruciale rol in de strijd tegen infecties en zijn dus een belangrijke schakel in het afweersysteem.
Er bestaan talloze MHC-varianten. Iedereen heeft een unieke set, die mede bepaalt welke infecties door je lichaam herkend kunnen worden. Bij orgaantransplantaties spelen MHC-varianten ook een belangrijke rol, waardoor het lastig is om de juiste donor te vinden. In theorie zou een partner met een maximaal aantal verschillende MHC-varianten de meest geschikte partner zijn voor een beter afweersysteem van de nakomelingen.
Zweterige T-shirt-studie
De mogelijkheid dat MHC ook een rol speelt bij de selectie van menselijke partners kreeg voor het eerst vorm in de jaren negentig, door een experiment van de Zwitserse bioloog Claus Wedekind. Het onderzoek staat bekend als de ‘zweterige T-shirt-studie’. Onderzoekers lieten mannen voor langere tijd T-shirts dragen en stopten de shirts vervolgens in dozen. Daarna lieten ze vrouwen aan de shirts ruiken en moesten ze de seksuele aantrekkelijkheid van de voormalige drager beoordelen. De onderzoekers vonden een omgekeerde correlatie tussen MHC-gelijkenis en de mate van aantrekking. De geur van mannen met meer afwijkende MHC-genvarianten werden dus beter beoordeeld door de vrouwen.
Genetische verschillen wel belangrijk
Sindsdien zijn er veel studies uitgevoerd om deze ‘genetische aantrekkingskracht’ verder te onderzoeken. De resultaten zijn echter niet eenduidig en zelfs tegenstrijdig. Studies die meerdere onderzoeken samenvoegen (zogenoemde meta-analyses), zien bijvoorbeeld verschillen tussen de groep vrouwen die hormonale anticonceptie gebruikten, vergeleken met vrouwen die dat niet deden. Uit recent gepubliceerde onderzoeken met grotere aantallen mensen is op dit moment niet waarschijnlijk gebleken dat MHC-variatie daadwerkelijk een effect heeft op partnerkeuze of op geur-voorkeur.
In het algemeen is het wel zo dat genetische verschillen tussen twee partners wel degelijk belangrijk zijn bij het krijgen van kinderen. Des te meer partners genetisch gezien van elkaar verschillen, des te kleiner de kans dat beide partners drager zijn van dezelfde zeldzame recessieve genetische mutatie. Als drager van een recessieve mutatie wordt je niet ziek, maar wanneer beide partners drager zijn en die mutatie doorgeven aan het nageslacht, komt de aandoening tot uiting bij een zoon of dochter.
Lowlands
In 2017 voerde het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) een onderzoek uit op het Lowlands-festival. Het DNA van 77 koppels en 282 vrijgezellen werd onder de loep genomen. Onderzoeker Karin van der Tuin: “We zagen dat het DNA van de stelletjes gemiddeld genomen meer van elkaar verschilde dan dat van twee willekeurige deelnemers aan ons experiment. Om helemaal zeker te weten dat dit verschil niet op toeval berust, hadden we achteraf gezien van meer stelletjes DNA moeten afnemen. Dan hadden we bijvoorbeeld ook kunnen zien of stellen die langer samen zijn of samenwonen, meer van elkaar verschillen.” Dit was een relatief klein experiment, met helaas te weinig deelnemers om duidelijke conclusies uit te kunnen trekken.
Genetisch gezien is er dus weinig bewijs dat er op basis van DNA goede matches gemaakt kunnen worden. Toch bestaan er inmiddels enkele DNA-datingapps. Websites als DNA Romance en Gene Partner wagen zich aan DNA-matching aan de hand van MHC-profielen. Daarnaast is het doel van SafeM8 om te voorkomen dat partners met dezelfde (recessieve) genetische mutaties met elkaar daten. Hiermee wordt de kans verkleind dat er erfelijke aandoeningen worden overgedragen op de volgende generatie.
Toekomstmuziek
Bij iGene denken we dat succesvol DNA-daten voorlopig nog toekomstmuziek is. Persoonlijkheid en persoonlijke voorkeuren zijn niet enkel te verklaren door genetische verschillen, maar worden beïnvloed door opvoeding, omgeving, culturele en religieuze achtergronden, sociaal-economische factoren, opleidingsniveau et cetera.