MTHFR (voluit: 5,10-methyleentetrahydrofolaatreductase) is een veelbesproken enzym. Er is veel discussie over de gevolgen van een afwijkende MTHFR-enzymactiviteit. Een afwijkende activiteit is overigens niet ongebruikelijk bij dit enzym; dit komt voor bij ongeveer de helft van alle mensen.
Een van de functies van het MTHFR enzym is het beschikbaar maken van de biologisch actieve vorm van folaat (5-MTHF) uit 5,10-MTHF. Beide folaten spelen een belangrijke rol bij de vorming van nucleotiden, de bouwstenen van het erfelijke materiaal. Dit gebeurt via een ingewikkelde keten aan reacties waar meerdere enzymen en co-factoren (zoals vitamine B2, B3, B6, B11, B12 en zink) bij betrokken zijn.
Een afwijkende MTHFR-functie kan ook de omzetting van de toxische metaboliet homocysteïne naar het aminozuur methionine remmen, aangezien voor dit proces 5-MTHF nodig is. Als de concentratie homocysteïne te hoog is en blijft, kan dit tot gezondheidsproblemen leiden.
Een stijging van de homocysteïnespiegel kan echter ook veroorzaakt worden door een tekort aan folaat, vitamine B2, vitamine B6, vitamine B12, betaïne of door een afwijkende functie van het enzym methioninesynthase (MTR). In de praktijk blijkt dan ook dat alleen een licht verlaagde MTHFR-functie niet snel zal leiden tot onvoldoende hoeveelheden 5-MTHF.
Het MTHFR-enzym heeft niet direct invloed op de omzetting van geneesmiddelen. Er zijn echter geneesmiddelen die, net zoals het MTHFR-enzym, invloed hebben op het foliumzuurmetabolisme. Een bekend voorbeeld hiervan is methotrexaat; een middel wat gebruikt wordt bij de behandeling van reuma en in een hogere dosering wordt ingezet tegen kanker. Er wordt echter geen actief dosis-beleid gevoerd wat betreft MTHFR-enzymactiviteit en methotrexaat.
Genetische aanleg
De activiteit van het MTHFR-enzym varieert tussen individuen. Er zijn twee bekende, veel voorkomende variaties bekend in het MTHFR-gen, die kunnen leiden tot een verminderde activiteit van het MTHFR-enzym. In de praktijk blijkt dat de impact van (alleen) een licht verlaagde MTHFR-functie gering is en niet snel zal leiden tot gezondheidsproblemen.
De belangrijkste variatie die we kennen is C677T (rs1801133 G>A). Deze variatie kan zowel homozygoot (AA) als heterozygoot (GA) optreden. In het eerste geval is de enzymactiviteit verlaagd tot 30% van de normale activiteit; in het tweede geval tot 65% van de normale activiteit.
Een andere mogelijke variatie is A1298C (rs1801131 T>G). Hierbij is het effect op de enzymactiviteit minder groot. Zelfs bij de homozygote variant (GG) is er nog sprake van ongeveer 60% van de normale enzymactiviteit.